روش های جذاب املا گویی

در مواقعی که شاگردی ضعیف است و در املا پیشرفت چندانی ندارد، می توان در هنگام دیکته دانش آموز ضعیف را کنار دانش آموز قوی نشاند تا بعضی از لغات را که برایش مشکل است، با مشورت بنویسد. در نتیجه دانش آموز ضعیف، هم آن لغت را به خوبی به ذهن می سپارد و هم با افت نمره به طور مکرر مواجه نمی شود. البته این روش نباید به طور تکرار و همیشگی باشد.

در هنگام تصحیح کردن املا، معلم صحیح لغات را نمی نویسد و دانش آموزان خودشان درست لغات را از کتاب پیدا کنند و بعد ما به آن املا نمره می دهیم. یعنی، ابتدا دور کلمات اشتباه خط می کشیم و صحیح آن را بچه ها می نویسند و ما به صحیح نوشتن آنها نمره می دهیم.

روش دیگر این است که معلم بهتر است متن دیکته را قبل از املا برای بچه ها بخواند، ولی بچه ها چیزی ننویسند و تنها گوش دهند. بعد از املا هم باید متن مجدداً خوانده شود، یعنی در هر املا کل متن باید سه بار خوانده شود.

در صورت دیگر املا، می توان شفاهی دیکته را خواند و بچه ها لغات مهم آن را در هوا بنویسند.

نوع دیگر املا می تواند چنین باشد که شاگرد پشت سری کلمات را با انگشت روی پشت فرد جلویی بنویسد و شاگرد جلویی از روش حرکت انگشت فرد عقبی بتواند لغات را بفهمد و بنویسد که این یک نوع بازی و املا است.

در روش دیگر به بچه ها می گوییم روزنامه با خود به کلاس بیاورند و لغات را ببرند و از لغات بریده شده یک بند املا برای ما درست کنند و بر روی ورقه بچسبانند. یا این روش می تواند به صورت گروهی هم در خانه انجام گیرد..

می توان املایی را به صورتتایپ کرده بدون نقطه، بدون تشدید و یا به صورت لغات ناقص به دانش آموزان داد تا آنان در جای مناسب نقطه بگذارند و یا تشدید قرار دهند یا لغات ناقص را کامل کنند.

می توان دیکته را به صورت لغات صحیح و غلط در کنار هم قرار داد تا بچه ها کلمه غلط را خط بزنند.

روش دیگر املا می تواند به صورت تصویری باشد. یعنی چندین شکل را به دانش آموزان بدهیم تا آنان املای صحیح آن را بنویسند.

املا به صورت گروهی: به این شکل که بچه ها را به گروه های 5 یا 6 نفره تقسیم می کنیم و در هر گروه، هر خط را یک نفر از گروه می نویسد و در انتها نمره گروهی می دهیم و آن املا در پوشه کار گروه ها قرار می گیرد.

هر گروه یک متن املا با کمک تمام اعضای گروه خود می نویسد و ما املای همه گروه ها را جمع آوری کرده و می خوانیم و سپس یا بهترین متن دیکته را به کل کلاس می گوییم و یا از هر گروه یک پاراگراف انتخاب کرده و دیکته تلفیقی تهیه کرده و به کل کلاس، دیکته می گوییم. در این صورت متن دیکته را بچه ها انتخاب کرده اند.

بچه ها را گروه بندی می کنیم و سپس هر گروه متن دیکته ای را می نویسد و برای گروه دیگر می خواند تا آن گروه بنویسند. دیکته گروه به گروه نام دیگر این دیکته است.

در روش دیگر، باز بچه ها به گروه های 5 یا 6 نفره تقسیم می شوند. 10 کلمه مهم از درس انتخاب می کنیم و از بچه ها در گروه ها می خواهیم که هر کدام جمله ای را در ارتباط با درس بنویسند و از کلمات مهم مورد نظر استفاده کنند و هر گروه جملات خود را کنار هم گذاشته و یک متن کوتاه و زیبا بسازد.

املای تقویت حافظه: بدین صورت که معلم متنی را روی تابلو می نویسد .بعدمتن را برای دانش آموزان می خواند و سپس روی نوشته هایش روی تابلو پرده می کشد و بچه ها باید هر آنچه از متن فهمیده اند را بنویسند. سپس معلم پرده را از روی نوشته ها برمی دارد و بچه ها متن خود را با متن تابلو مقایسه کرده و به خود امتیاز دهند.

روش دیگر، می تواند استفاده از آینه باشد که کلمات را بر عکس روی تابلو بنویسیم و بچه ها با آینه درست آن را بنویسند و یا صحیح آن را بخوانند.

دیکته آبکی: روش دیگر، استفاده از آب و محیط حیاط مدرسه است. بدین ترتیب که بچه ها به صورت انفرادی و یا گروهی با خود آب پاش به مدرسه می آورند و با آب دیکته را روی زمین بنویسند و گروهی نوشته های خود را تصحیح کنند.

روش دیگر در تصحیح املا این است که دانش آموزان با اشتباهات خود جمله بسازند و یا دیکته به صورت جمله سازی از لغات مهم درس باشد. (پایه اول از دیماه به بعد)

کلمات مهم یا مشکل درس را روی پارچه بنویسند و سپس با خمیر و یا نخ و سوزن کلمات را بسازند و یا بدوزند که در این صورت املا با هنر و بازی توأمان می شود (یادگیری تلفیقی)

دانش آموزان از اشتباهات خود در املا، کلمات هم خانواده، متضاد و یا هم معنا بنویسند.

برای آشنایی دانش آموزان با انواع صداها و لهجه ها در هنگام دیکته گفتن و از این که بچه ها تنها به صدا و لحن معلم خود خو نگیرند، معلم می تواند از اطرافیان خود بخواهد تا متن املا را بر روی نوار بخوانند و صدای خود را ضبط کنند و سپس آن متن را به کلاس بیاورد و بچه ها از روی آن نوار دیکته بنویسند و در هنگام ارزشیابی پایانی و یا هر زمان دیگر بچه ها دچار مشکل نشوند.

همکاران معلم می توانند در املاهای کلاسی جای خود را تعویض کنند و به بچه های کلاس های دیگر املا بگویند تا بچه ها با انواع صداها و لحن و گویش در دیکته آشنا شوند.

دانش آموزان می توانند به والدین خود دیکته بگویند و والدین ضمن هماهنگی قبلی با معلم در املای خود چندین کلمه را اشتباه بنویسند تا بچه ها آنها را تصحیح کرده و به پدر و مادر خود نمره دهند.

بچه ها می توانند به معلم خود دیکته بگویند. هر گروه یک پاراگراف به معلم بگوید و در انتها گروه ها ورقه معلم را تصحیح کنند و یا هر گروه پاراگراف مخصوص به خود را تصحیح کند. البته بهتر است معلم چند کلمه را عمداً اشتباه بنویسد.

برای والدین بی سواد، فرزند می تواند صدای خود را ضبط کند و از روی صدای خود به خودش دیکته بگوید یعنی صدای ضبط شده خود را جایگزین صدای اولیای خود که بی سواد هستند، نماید.

یکی دیگر از روش ها برای تصحیح املا این است که می توان املا را به بچه ها داد تا تصحیح کنند، ولی در نهایت نمره نهایی را معلم بدهد و یا دانش آموزان تصحیح کننده با مداد کنار دفتر فرد، نمره بگذارند و بعد معلم، نمره خود را با نمره ای که دانش آموزان داده مقایسه کند.

معلم لغاتی را بر روی مقوا می نویسد وآن را به تابلو نصب می کند و زمان کوتاهی وقت می دهد تا دانش آموزان کلمات را به دقت نگاه کنند و سپس مقوا را برمی دارد. در این جا بچه ها هر آنچه از لغات در ذهنشان مانده است را می نویسند و معلم ضمن تصحیح املای فراگیران؛ دقت آنان رانیز س سنجد..

دانش آموزان املا را در هوا بنویسند و ما هم در هوا تصحیح کنیم نه با قلم و روی کاغذ.

روش دیگر املا که همراه با بازی هم است، این است که دانش آموزان با گچ روی زمین مدرسه و حیاط مدرسه دیکته بنویسند و سپس حیاط را دسته جمعی بشویند تا آثار گچ حیاط مدرسه را کثیف نکند.

معلم می تواند املا را بر روی چندین کارت بنویسد. بعد کارت ها را بین گروه ها تقسیم گرده تا تمام گروه ها کارتها را ببینند. سپس کارت ها را جمع کرده و از روی آنها دیکته بگوید

لازم به یادآوریست روش های املا که به عنوان نمونه بیان گردید را نباید به عنوان روش واحد تلقی کرد. اگر هر روشی بیشتر از اندازه استفاده گردد، ارزش آموزشی خود را از دست می دهد. لذا همکاران گرامی بنا به ضرورت و با در نظر گرفتن شرایط، روش های متنوع املا را به کار گیرند تا عواقب آن نظیر اضطراب ؛ترس؛ و .... دردانش آموزان کاهش یابد.